In het kader van het energielabel heeft Woningcorporatie Omnia subsidie ontvangen om drie identieke betonnen flats uit de jaren 50 na te isoleren. Alle woningen moeten minimaal naar label B. Het werk moet binnen een jaar uitgevoerd zijn, tot eind 2015. Omnia wil deze maatregelen combineren met het vervangen van de balkonhekken en een schilderbeurt.

architectuur terugwinnen
Bij opdrachtverlening liggen er een energie-technisch rapport en een budget, gebaseerd op een schilaanpak met minerale steenstrips. Overwogen wordt om de monumentale betonnen kaders rondom de entreegebieden in te pakken en de keukenloggia’s dicht te zetten. Dat leek ons geen goed plan. Met deze aanpak zouden de meest beeldbepalende kenmerken van deze blokken verdwijnen. De opgave die we ons hebben gesteld luidde dus: hoe kunnen we voor hetzelfde budget met de energetische- en onderhoudsingrepen niet alleen de techniek verbeteren maar ook de architectuur weer ophalen?

deels isoleren, deels niet
Wat je doet, doe je goed en waar je nu geen geld voor hebt, dat doe je later. Zodoende zijn er met de opdrachtgever, aannemer en energieadviseurs aan tafel in hele korte tijd een aantal modellen ontwikkeld. Gekozen is voor een gedeeltelijke, samengestelde aanpak van isolerende maatregelen. De witte kunststofkozijnen voldoen energie-technisch nog en worden daarom nog niet vervangen. Naast het dak en de begane grondvloer worden de achtergevel en kopgevel met achterliggende woonkamers geïsoleerd, de voorgevel niet. Het karakteristieke ritme van gemetselde vlakken en balkontraveeën is een belangrijk uitgangspunt. Zo worden in de achtergevel alleen de gemetselde gevelvlakken van een nieuwe schil voorzien, de tussenliggende balkontraveeën met de penanten niet. De penanten terzijde van de balkontraveeën zijn daarbij een uitkomst: ze maken het mogelijk om oud en nieuw goed op elkaar aan te sluiten.

maatwerk en ambacht
Het combineren van oud en nieuw vraagt om een nauwkeurige afstemming in materiaal, kleur en detaillering. Het behoud van de witte kunststofkozijnen en het roodbruine verweerde metselwerk zetten de toon voor alle veranderingen en toevoegingen: de steenstrips van de nieuwe schil, balkonhekken, dakranden en kleuren. Alles bij elkaar moet een nieuw geheel worden, geen lappendeken. Overtuigend in z’n tijdelijkheid.

We hebben een steenstrip gevonden, die gebakken wordt in een tunneloven, met kleurschakeringen van rood tot donkerpaars, onregelmatig van contour en textuur, om aan te sluiten bij het bestaande metselwerk. Strip voor strip worden ze geplakt en nauwkeurig gevoegd. De voegen volgen de bestaande lagenmaat van de penanten.

De betonnen hekwerken met de wiebertjes, voormalig beeldmerk van deze blokken, zijn naar oud model opnieuw gemaakt: 96 stks, gestort in handgemaakte metalen mallen. De grote aantallen maken dit financieel haalbaar.

enthousiast team
Niets was bij voorbaat uitgesloten in het bouwteam, mits even duur. Met het scherp zetten van de opgave in het begin van het proces hebben we gezamenlijk een ambitie- en kwaliteitsniveau ontwikkeld, een stevig concept, dat later niet meer ter discussie hoefde te worden gesteld. Dat is heel veel waard gezien de obligate kostentechnische tegenvallers tijdens de uitvoeringsfase. Soms zijn wensen bijgesteld of opgeschoven naar de volgende onderhoudsbeurt, dat wel, maar van de kwaliteit is niets afgegaan.

In opdracht van Omnia Wonen. In samenwerking met Esther Schoonhoven, Schoonhoven/Bekirov Architecten.
December 2015